Waar Mindfulness een steek laat vallen.. de Dhammapada
Mindfulness is een soort uitgeklede versie van wat de Boeddha zelfwaarneming noemt ('watch yourself' in de vertaling van Byrom). De Boeddha start echter niet met zelfwaarneming. Zelfwaarneming is alleen maar de tweede stap naar de complete meditatie. De eerste stap staat duidelijk in de Sutra met als simpele titel: 'Jijzelf'. Het is de belangrijkste anker van ware meditatie, een anker zonder hetwelk mindfulness krachts- en inhoudsloos is. Wat zegt de Boeddha over mindfulness? Dat het alleen maar in combinatie tot waarheid en zelfinzicht kan leiden. De Boeddha zegt in de 12de Sutra van de Dhammapada namelijk heel precies waar het om gaat:Sutra 12: Yourself begint met:
Love yourself and watch-
Today, tomorrow, always.
Deze 7 woorden zijn enorm belangrijk, en in commentaren over de Dhammapada en de weg van de Boeddha nooit te vinden. Men springt altijd meteen naar de laatste 4 woorden, onder invloed van een collectieve maatschappelijke hypnose, ingegeven door onze moraal. Jezelf liefhebben wordt in onze wereld vrijwel meteen gezien als ongezond narcisme, als EGO masturbatie. Bah, dat doen we hier niet, we geven alleen liefde aan de wereld, de anderen, onze vrienden en de hele mensheid liefst. Zo diep is deze massa conditionering dat de eerste twee woorden van deze Sutra nooit becommentarieerd worden. Terwijl we goed moeten zien dat de Boeddha hier duidelijk de enige echte definitie geeft van wat meditatie is: Liefde voor jezelf en zelfwaarneming, nu, morgen en altijd.
Liefde als noodzakelijke voorwaarde voor meditatie
Mindfulness zonder liefde voor jezelf is als een schip zonder anker, het kan alle kanten uitdobberen, afhankelijk van de wind. Begrijp goed dat zelf-waarneming het helder zien in de eigen ziel is, en daar is liefde voor jezelf voor nodig. Ook hier zijn we namelijk een slachtoffer van weer een andere conditionering, namelijk het uitvergroten van alles wat we zelf verwerpen, gevoed door het collectieve beeld dat we met de paplepel hebben ingegoten gekregen van hoe de ‘Goede Mens’ moet zijn. Om helder te zien is er een ding het grootste obstakel, namelijk eerlijkheid. Dat wat we zien in onszelf misschien niet voldoet aan hoe we geprogrameerd zijn, en dan komt daar verdringing van, als we niet in volle liefde gewoon Ja tegen ons zelf zeggen.
En het boeiende is dat als je in de zelf-waarnemingsstaat bent, dat de zogenaamde fouten die je ziet, juist door deze zelf-waarneming als het ware meteen verdwijnen, als een schaduw die minder wordt naarmate het licht toeneemt.
Naar binnen kijken en de externalisatie tendens
Om in de zelfwaarneming te zijn, in het watchen nu, morgen en altijd is een radicale reformatie van ons zijn nodig. Door die massaconditioneringen die we binnen hebben gekregen, loopt iedereen liefst het hardst van zichzelf weg. Als er maar afleiding is, want met jezelf geconfronteerd worden kan wel eens een grote schrik opleveren. We zijn als die man die van zijn schaduw schrok en zo hard wegliep, maar niet weg van zijn schaduw kon komen en erin bleef door een hartinfarct.
Onze hele cultuur is geent op de weg van binnen naar buiten, naar verstrooiing, naar bezig gehouden worden, vluchten in activiteit, in sociale interacties, in de krant, wat ook maar. Wanneer zat je voor het laatst gewoon stil om niets te doen? Juist daar hebben we weer zo een conditionering te pakken: Ledigheid is des Duivels hoofdkussen. Terwijl alle mystici en alle Boeddha’s van alle tijden steeds aangeven dat het goddelijke alleen in de stilte van jezelf gevonden kan worden. Maar zo’n lelijk Christelijk spreekwoord zet ons collectief op het verkeerde been.
De Boeddha zegt het keer op keer, de weg naar de essentie is de weg naar binnen. Pas als je lekker in de relax kan komen is meditatie mogelijk en kan je zakken in je eigen innerlijke zijn.
Jezelf helemaal aanvaarden zoals je bent in de overtuiging dat met die liefde voor jezelf mindfulness, zelfwaarneming jezelf gaat verrijken met de essentie van wat we als mens kunnen zijn, het vinden van de Boeddha in je eigen hart. En in die stilte en vanuit die stilte weer in de wereld kunnen zijn. Zoals wel eens gezegd wordt: In de wereld, maar niet van de wereld.