Herijken van mij en de wereld volgens Dhammapada

In een wereld waarin Obama tegen de stroom in roeit en onze politici de boel weer op stelten zetten, is het de hoogste tijd om in te zien dat we zo niet verder kunnen. Met onze simpele reactiepatronen en onze vooroordelen. We zijn niet eens bij machte de chaos in ons eigen denken en voelen te structureren, om maar te zwijgen over het onvermogen om de mondiale problemen op te lossen. Het is misschien voor velen too much, maar we zouden zeer gebaat zijn bij In-Keer….;) Om onszelf eens grondig in de revisie te doen. Dat helpt de wereld waarin we leven. Begin bij jezelf zogezegd. Hier een pleidooi om weer eens de hand in eigen boezem te steken, en ons eigen leven eens te her-ijken! Waarom? Hoe? Wat is de zin daarvan? Dat alles hier.

Over erg oud tegenover Nieuw en Fashionable

Boeddha is de eerste grote experimentele psycholoog geweest, en pas na 2500 jaar ontdekken we de klinische waarde van zijn werk. Bizar genoeg door de vertaalslag van een hoogleraar neurobiologie, Kabat Zinn. Door deze vertaalslag denkt iedereen dat Kabat Zinn geniaal is en dat de oude wijze lessen van een vaag op wolken zwevende Boeddha eindelijk in begrijpelijke taal omgezet zijn. Daarbij raakt uit het zicht dat Boeddha als experimenteel psycholoog meer in te brengen heeft in ons leven en onze maatschappij dan een heel leger Kabat Zinns….met alle respect natuurlijk voor zijn werk. Boeddha is de reus op wiens schouders Kabat Zinn werkt.

Mindfulness is nu nieuw en inmiddels fashionable. In de psychologie die de Boeddha onderwees ligt de enige sleutel die de mensheid in deze eeuw helpen kan om zijn apenhersenen te overstijgen.

Mindfulness is Boeddhisme MIN

Het is mooi dat professor Kabat Zinn een element uit het Boeddhisme heeft gelicht en het verteerbaar en onderzoekbaar heeft gemaakt voor de Westerse wereld. Dat deze methode daarna ook bleek te werken bij patienten met chronische pijnen en bepaalde psychiatrische aandoeningen was een resultaat van dat onderzoek. Mindfulness is uitgekleed Boeddhisme. Maar het is niet de kern van het Boeddhisme. Het is een element ervan, ontdaan van de essentie en van de specifieke psychologische inzichten van de Boeddha. Mindfulness is dus eigenlijk Boeddhisme MIN.

Als echter een onderdeel uit Boeddha’s psychologie als zo duidelijk meetbaar werkt en zinvol ingezet kan worden bij patienten, hoeveel meer zou dan de integrale benadering werkzaam kunnen zijn. Vandaar dat het tijd is om de weg te beschrijven die naar Mindfulness PLUS wijst.

Daarvoor gaan we te rade bij de psychologie die Boeddha ontwikkelde! Een psychologie die het waard is om in elk universitair curriculum psychologie vanaf het eerste jaar onderwezen te worden. Want Boeddha’s inzichten zijn de enige echte introspectieve psychologie. Zijn werk legt de ultieme basis van de zelfkennis. Want als psychologie de wetenschap is van de ziel, de psyche, dan moeten we ook naar binnen leren kijken in onze eigen psyche. Daarvoor schreef de Boeddha een handleiding, die na 2500 jaar nog steeds even fris is als toen hij onderwezen werd.

Waar is GOD?, is hij een man? en de ruilhandel

Boeddhisme is geen godsdienst. Boeddha heeft altijd elke verwijzing naar GOD vermeden. En dat was wijs, want bijna alle mensen raken verstrikt door het begrip GOD in allerlei zinloze vragen, zoals waar is hij? Wie is hij? Is hij rechtvaardig? Is het ueberhaupt een hij? En door al die vragen kreeg de priesterskaste macht over de mensheid, omdat men dacht dat zij de sleutel bezaten om deze vragen te beantwoorden.

De mensen gingen door dat infantiele godsbeeld naar krachten buiten zichzelf zoeken, en het bidden is duidelijk een voorbeeld dat we spreken tot een hypothetisch wezen dat in het merendeel van de gevallen onze miniscule problemen voor ons zou moeten oplossen. Want het merendeel van de naïeve gebeden is een simpel voorstel tot ruilhandel: GOD geef mij dit…en ik zal vanaf nu steeds in U geloven.

De mensheid is tot Boeddha kwam duizenden jaren in de macht geweest van de priesters die een hypothetische GOD nodig hadden om hun eigen imperium te vestigen. De komst van de Boeddha bracht de mogelijkheid tot vrijheid van die externe macht. Want Boeddha is de eerste experimentele psycholoog en zijn inzichten helpen ons naar binnen te gaan en onze eigen goddelijke kern te vinden. Wij zijn namelijk als een geleerde die naar zijn bril zoekt, terwijl de bril op zijn neus zit. Wij kunnen leren zien dat we de bril al op hebben, en we hoeven die bril (GOD) niet elders te zoeken! Boeddha leert ons hoe.

In plaats van bidden tot een Ander leren we te raden gaan bij Onszelf. Want in onszelf komen we dan het goddelijke vanzelf tegen, en zo leggen we een fundament van waarheid, werkelijkheid en leven.

Begin weer bij het Begin

De grote theoloog Karl Barth riep ooit dat we met het Christendom weer moeten beginnen bij het begin, ‘Im Anfang wieder anfangen”, zo riep hij. Aangezien er inmiddels vele duizenden geschriften zijn over het werk van Boeddha, is dat misschien een goede suggestie. En het mooie is, dat we een super kleine tekst bezitten waarin eigenlijk alles staat, en die tekst is nog leesbaar ook. Het is, schrik even niet van de term, het boekje met de titel ‘de Dhammapada’, de weg van de Boeddha. Ik prefereer zelf de vertaling van Thomas Byrom, met een te gek voorwoord van de ex-hoogleraar psychologie uit Harvard, Ram Dass. Dat kleine boekje kan je in je binnenzak steken, het zijn iets meer dan 100 pagina’s en het weegt vrijwel niets. In de Dhammapada legt de Boeddha zijn visie neer op de essentie van het menszijn, wat het is, wat het kan worden en waar de gevaren op de loer liggen. Dhamma betekent ‘juist’ en pada betekent fundament of pad. Het juiste fundament dus. Het juiste fundament om ons eigen zijn mee op te bouwen.

Why Bother?

Waarom zouden we dat eigenlijk doen? Omdat zelfs iemand als president Obama in de VS vrijwel geen beweging kan brengen in de dichtgeslibde politiek daar. Omdat de politici hier ook zulke grote ego’s hebben dat het kabinet valt en we de boel weer moeten opvegen. Omdat we elke minuut zelf bekogeld worden door een chaotisch koor van gedachten over van alles en nog wat, zonder enige structuur en opbouw, en zonder dat we er zelf invloed op kunnen uitoefenen. Als we zelf al geen meester zijn in ons eigen huis, hoe kunnen we dan elders orde op zaken stellen. In onze organisatie, in de wereld? Ons gedrag wordt gestuurd door een heel aantal factoren, en de meeste daarvan zien we niet, die liggen in ons onderbewuste en zijn daarin geplant door leraren uit het verleden, priesters, vrienden en ouders. Kortom, we zijn een Unitas Multiplex om het eens deftig te zeggen, een schijnbare eenheid die van binnen als een chaotisch mozaik samenhangt.

Voorbij de stam van de holenbeer

Ons bewustzijn van onszelf is bij vlagen helder, maar meestal wat getroubleerd. Iemand zegt iets tegen je, en hop de reactie is al daar, voordat we zelfs begrepen hebben wat die ander eigenlijk bedoelde zijn we op onze tenen getrapt. En met die reactie gaat die ander ook meteen weer op stap. Door de ego’s die we zijn reageren we zoals we doen. Daar was niets mis mee tot 5000 jaar geleden. Ons ego is een biologische noodzaak om in de tijd van de holenberen te plannen en te zorgen dat onze huiden en noten en onze vrouwen niet gekaapt werden door de slechte mannen van de andere stam. Het ego dat ‘Ik’ de centrale spil maakte van ons zijn, en ‘Mijn’ in onze hersenen groefde, als informatie op een CD, dat ego daarmee moeten we leren dealen. Dat wil niet zeggen ‘erase’ , want dat is lastig met informatie die op een CD is vastgelegd, maar we moeten een programma schrijven dat een hogere hierarchie heeft, en dat de informatie op de CD waar nodig kan oproepen en kan modificeren. Het programma om de psychologie van de stam van de holenbeer te overwinnen is al geschreven in de Dhammapada.

De eigen gedachten als beginpunt

De essentie van de Dhammapada vinden we al meteen in de eerste 3 regels, Boeddha valt met de deur in huis. Zijn inzichten in die eerste drie regels zijn de laatste 30 jaar door de wetenschap bewezen. We weten hoe beperkend onze wetenschappelijke bril is, we begrijpen meer van het placebo effect en de grote invloed van ons eigen denken op ons eigen lijf. Hoe vat Boeddha dat samen:

We zijn wie we denken…

En alles wat we zijn ontstaat in ons denken,

Met onze gedachten maken we de wereld.

Nou, als we die drie regels eens gebruiken om op te contempleren, dan ontstaan er al heel wat mooie inzichten. Dat brengt me meteen tot wat ik hierboven schreef, dat we niet eens meester zijn over onze eigen gedachten. Die komen en gaan en bepalen dus onze wereld. gefrustreerde gedachten, wensgedachten, verwensgedachten, fantasieen, begeertes, jalouzie, en dat alles buitelt over elkaar heen. net als apen in een boom, constant ‘on the move’. Door ons vervolgens stap voor stap mee te nemen op een reis door de eigen geest, laat de Boeddha ons zien wat de valkuilen zijn van onze huidige denkstructuur.

In de onderstaande artikelen gaan we verder op de Nieuwe Psychologie.

 

Gerelateerde artikelen