Wakend tussen de dromers
Om wakend tussen de dromers te leren leven, om de Boeddha te citeren in de Dhammapada, is de gang naar de waarnemer de geeigende gang. De Dhammapada is eigenlijk de enige echte tekst over innerlijke psychologie.
Een goede vriend van mij, die ook medewerker van IOCOB is, studeert psychologie. Boeiend om te zien dat geen van de boeken en teksten die hij moet bestuderen ook maar een Jota inhoud bevat, gemeten naar de oneindige rijkdom op het vlak van de zelfkennis die de Dhammapada bezit. Centraal in zelfkennis zou eigenlijk het inzicht moeten zijn dat wij allen slaaf zijn van onze gedachten en gewoonten, en dat we ons hele leven dromen. Verblind door onze conditioneringen bezitten we geen enkele oorspronkelijke gedachte. Kijk maar eens diep in je eigen geest. Alles wat je daar vindt, zijn oprispingen van je ouders, vrienden en leraren. Of, zoals de Zen-leraren het wel verwoorden: je bent je eigen oorspronkelijke gezicht vergeten. In de Dhammapada vinden we de meest pure tekst op het gebied van de zelfkennis, de Echte Psychologie.
Wakefulness, het waakbewustzijn
Het is eigenlijk de hoogste tijd om de mindfulness weer eens te gaan verlaten, die uitgeklede versie van de visie van de Boeddha. Het is goed dat Kabat-Zinn voor ons Westerse bewustzijn de mindfulness heeft geintroduceerd, want zo werd het concept licht verteerbaar. Er zijn immers velen die – door wierookdamp bevangen en door chanten afgeschrikt – menen dat je de woorden van de Boeddha niet tot je kan nemen zonder walm en gezang. Voor diegenen is mindfulness zeker geschikt. Maar als je de oorspronkelijke woorden van de Boeddha tot je neemt, zoals die bijzonder toegankelijk zijn opgeschreven in de Dhammapada, dan valt de mindfulness meteen door de mand als een simpel voorwoord bij wat de Boeddha ‘wakefulness’ noemt. Wakefulness is de term die te vinden is in de vertaling die door vele ingewijden opgevat worden als de beste vertaling van de Dhammapada, die van Thomas Byrom. Tegenwoordigheid van Geest, zo vertaalden wij eerder dit begrip. Gurdjieff noemt het zelfherinnering. Het is alertheid in het hier en nu zonder concepten, het is helder bewustzijn van wat nu is.
Wakefulness, Tegenwoordigheid van Geest is de weg van het leven, zo legt de Boeddha uit, want de dwaas verslaapt zijn leven, alsof hij al een dood gestorven is, alsof hij een zombie is. Maar de meester is wakker, en daarom leeft hij eindeloos. Dat eindeloos is een mystieke verwijzing naar ons zelfbewustzijn als we totaal zonder concept in Hier en Nu aanwezig zijn. Dan is immers het denken leeg van aspecten uit het verleden of wensen naar de toekomst, en eigenlijk tijdloos. Tijd is een functie van ons denken in oorzaak en gevolg, en dus een denkconstructie. Maar laten we niet te filosofisch worden, dat hebben anderen al genoeg gedaan. Terug naar de Dhammapada. De kern is te vinden in de simpele woorden die we hier weergeven:
De meester is wakker,
En hij leeft eeuwig.
Hij is de waarnemer en hij is helder.
(The master is awake and he lives forever. He watches, He is clear.)
De werkelijke sleutel tot het eeuwige leven ligt verborgen in deze simpele woorden. Maar hoe moeilijk is dat voor ons. Doe maar eens het meest simpele experiment dat de basis vormt van deze oeroude psychologie van de Boeddha.
Kies een rustig moment uit en zorg dat je elke 10 minuten ongestoord bent. Neem een pen ter hand. En schrijf zo letterlijk mogelijk op wat je denkt, zonder in te grijpen, zonder er een roman van te maken. Precies zoals de flarden in je hoofd opkomen. En leg de pen na 10 minuten weg. Ga dan iets anders doen, en lees aan het einde van de dag je woorden nog eens na. Dan kan je niet anders dan tot een schokkende conclusie komen.
Daarom is de Dhammapada er!
In de komende artikelen zullen we kleine aspecten van de Dhammapada beschrijven, opdat we met zijn allen de mindfulness weer kunnen opvullen met het leven. Opdat mindfulness een mooie stepping stone kan zijn naar het betere werk in de Dhammapada.
Back to the Basics met IOCOB.
Waarom? Omdat de essentie van de hele discussie tussen alternatief en regulier gelegen is in het onvermogen dat menselijk blijkt te zijn om inzicht te verwerven in de aard van de eigen geest.
De Dhammapada is noodzakelijk om uit de welles-nietes-spiraal te komen. En meer. De Dhammapada is het geneesmiddel voor onze zieke en ontspoorde geest en onze verziekte wereld. Volg het met IOCOB. Back to the Basics!