Meer Gapen is Zinvol!

Als je ooit een goudvissenkom hebt gehad, dan weet je dat zelfs goudvissen gapen. Dan is dat meteen een bewijs dat die suffe theorie dat gapen samenhangt met verveling nergens over gaat. Want dan zouden goudvissen in die kom de hele dag door gapen. Verder gapen we ook al in de baarmoeder, en is gapen het slechtste begrepen menselijke gedrag. Ik zal jullie verklappen dat gapen en je daarbij lekker uitrekken een bijzonder gezond stukje gedrag is. We zouden allemaal in een gaap moeten schieten als vergaderingen langer dan een half uur duren. Je kan in ieder geval een gaap-wave veroorzaken door tijdens een vergadering eens vet te gapen, wel je hand voor je mond, alsof je het verbergt, en dan eens opletten. Je zal zien dat dan een gaapwave ontstaat. Jammer dat we zulke geremde dieren zijn, we zouden zodra de eerste gaat gapen, een gaap- en rek-sessie tijdens alle vergaderingen moeten ingelasten. Dat zou nog eens gezond zijn, in plaats van uren te blijven zitten op je plaats, hooguit onderbroken door een plas of koffiepauze. Gapen is een van de gezondste gedragingen die we kunnen vertonen. En wel daarom.

Suffe theorieen over gapen

Er zijn 2 suffe theorieen over de zin van gapen. De ene noch slaapverwekkender dan de andere, en geen van beide bewezen.  

De eerste theorie gaat ervan uit dat gapen een vorm van onbewuste communicatie is om gedrag in een groep te synchroniseren, zodat alle neuzen dezelfde kant uit wijzen en iedereen of even verveeld is, of even suf. Wat de zin daarvan is ontgaat mij geheel.

De tweede theorie is de zogenaamde arousal hypothese. Deze theorie gaat ervan uit dat gapen het lichaam weer in een staat van alertheid brengt, zodat we niet onverhoopt in slaap vallen. Al heel lang geleden riep de fysioloog Albrecht von Haller (in 1749) dat gapen een reactie is op een zuurstoftekort in de hersenen en het bloed. Door die reactie zou de bloedcirculatie weer gestimuleerd worden. Dat laatste idee dat gapen een zuurstoftekort in de hersenen tegengaat, dat is er een die vrij populair is. Maar ja, dertig jaar geleden bewezen fysiologen al dat gezonde vrijwilligers die verschillende gassen in te ademen kregen, waardoor o.a. minder zuurstof en meer koolzuur in de hersenen kwam,  zij niet meer gaapten dan die vrijwilligers die gewone lucht in te ademen kregen. Desondanks kan je deze tweede hypothese nog veel in de literatuur vinden. 

Als je immers denkt dat iets is zoals het is, helpen feiten vaak niet om je van mening te doen veranderen…

Gapen: je eigen waarneming 

Het mooie van gapen is, dat we allemaal gaap-deskundigen zijn. je kan vrijwel direct, nu als ik je het vraag, beginnen met gapen, en als je lekker doorgaapt, en je je daarbij eens vet uitrekt, en daarmee doorgaat, merk je al aardig wat boeiende zaken op. Bijvoobeeld dat je tranen over de wangen gaan biggelen. Of dat de ene gaap de andere gaap triggert, die nog heftiger is. Onderzoek maar eens hoe je lijf zich voelt als je eens 5 minten helemaal in de gaapbewegingen gaat. Dan begin je langzaam te begrijpen wat gapen is en wat het met ons doet!

Gapen is oeroud 

Met het gapen sluiten we ons direct aan aan het hele gewervelde dierenrijk. Want alle gewervelden gapen. Van vis tot mens dus. En het is behoorlijk aanstekelijk. Zelfs als je die goudvis ziet gapen, heb je kans dat je zelf een gaap te pakken krijgt. Gapen is dus een heel oud biologisch gedrag. Oude biologische gedragingen van een dergelijke primitiviteit, daarvoor moeten we eerbied hebben. Want dat gedrag bestaat dus al vele honderden miljoenen jaren, zeg zo ruw weg 400 miljoen jaar. Dan zal dat gedrag dus wel een belangrijke rol hebben. En wij komen niet verder, anno 2010, dan die twee suffe hypotheses hierboven over de rol en de zin van gapen.

Babies van 3 maanden gapen dus ook al en rekken zich in de baarmoeder uit. De gaap-reactie en de uitstrekreactie gaan meestal hand in hand. Maar je kan gapen zonder dat er ook een strekreactie optreedt. Daarentegen kan je niet meer gapen als je je kaken op elkaar zet, dan dooft de gaap uit. Voor gapen is een open mond dus noodzakelijk. Trouwens, hoe vaak heb je nu al gegaapt, terwijl je dit leest? En je bent niet verveeld, want dit is super interessant. Dus dan heb je ook meteen die verveel hypothese zelf verworpen. 

Gapen is ook gerelateerd aan empathie. [1] Als je de ander sympathiek vindt, gaap je eerder als die ander ook gaapt. En als je een schizotypische persoonlijkheidsstructuur hebt, je bent dan een koud weinig invoelend wezen, dan ben je bijna niet aansteekbaar qua gapen door een ander. Ook autisten zijn moeilijk aan te steken tot gapen. [2] Heb je een goede band met je hond, dan kan je je hond ook laten gapen, door zelf luidkeels te gapen! [3]

Gapen en orgasme 

O ja, als ratten gapen, krijgen de mannetjes ook meteen een erectie erbij. Een soort geassocieerd bonusgedrag dus. Bij ons, zo gaat de literatuur, komt dat ook wel eens voor. Ik kan het me niet herinneren. Behalve dan dat sommige mensen die antidepressiva gebruiken ook veel moeten gapen als bijwerking en dan tijdens dat gapen klaarkomen. Een zeldzame en bizarre bijwerking. Maar die link die we bij ratten zien kunnen we dus ook soms bij mensen vinden… 

Gapen en strekken is puur gezond!

Nou, de meest duidelijke fysiologische cluster is gapen en enorm uitrekken. Door dat gapen gaat in ieder geval de buis van Eustachius goed open, de tranen springen je in de ogen en als je lekker doorgaapt en doorstrekt voel je je daarna duidelijk een ander mens. Het mooist is op de grond gaan liggen en al je spieren in je lijf spannen en ontspannen terwijl je voor jezelf een kleine gaap-marathon regelt. En hoe sterk die relatie is tussen gapen en strekken blijkt wel uit onderzoek met verlamde patienten, door heftig te gapen, bewegen ze de verlamde arm zelfs! [4]

Na een klein IOCOB gaap- en strek onderzoek zijn we tot de conclusie gekomen dat gapen en je uitstrekken bijzonder gezond zijn, en een heel stuk stress als het ware verbrandt. Je komt door de gaap en streksessie makkelijker in een relax-staat, en we denken dat gapen bij de mens een natuurlijk antwoord is, niet op verveling, maar op chronisch te hoge stress.

Bij gapen en strekken span je eerst alle spieren lekker aan in een superoud gedrag, en daardoor kan de ontspanning daarna duidelijk waarneembaar worden. Spanning en ontspanning zijn immers de yang en de yin van ons bewegen. Goed ontspannen kan pas volgen op goed inspannen. Daarom is gapen en uitstrekken uiteindelijk lekker ontspannend. Er moet meer gegaapt worden! Onderzoek het zelf of je het met ons eens bent!