Enkele antioxydanten niet zinvol bij kanker

Vitamine E, beta caroteen en selenium (seleen) zijn stoffen die algemeen opgevat worden als zogenaamde anti-oxydanten, en van deze stoffen wordt soms gezegd dat er een remmend effect van uitgaat op de ontwikkeling van kanker. Onderzoekers van de wereldberoemde Mayo Clinic publiseerden in Januari 2008 de resultaten van een grote meta-analyse van de effecten van dit soort anti-oxydanten bij kanker. Helaas vonden ze geen positieve resultaten, en leek het erop dat beta caroteen zelfs een negatief effect had, met name op rokers met kanker. Deze studie laat zien dat het geisoleerd innemen van de anti-oxydanten Vitamine E, beta caroteen en selenium niet zinvol is. De resultaten sluiten aan bij het ontwakende besef dat hele planten en vruchten extracten vermoedelijk meer kans hebben op effect, omdat daar meer stoffen in voorkomen, in een bepaalde balans.

De onderzoekers brachten de resultaten en de statistiek als volgt onder woorden:

Beta carotene supplementation was associated with an increase in the incidence of cancer among smokers (RR, 1.10; 95% CI, 1.03-1.10) and with a trend toward increased cancer mortality (RR, 1.16; 95% CI, 0.98-1.37).

Selenium supplementation was associated with reduced cancer incidence in men (RR, 0.77; 95% CI, 0.64-0.92) but not in women (RR, 1.00; 95% CI, 0.89-1.13, value for interaction, P less than .001) and with reduced cancer mortality (RR, 0.78; 95% CI, 0.65-0.94).

Vitamin E supplementation had no apparent effect on overall cancer incidence (RR, 0.99; 95% CI, 0.94-1.04) or cancer mortality (RR, 1.04; 95% CI, 0.97-1.12).  

De eindconclusie was:

Beta carotene supplementation appeared to increase cancer incidence and cancer mortality among smokers, whereas vitamin E supplementation had no effect. Selenium supplementation might have anticarcinogenic effects in men and thus requires further research. [1]

Deze resultaten komen in richting overeen met een analyse die de Cochrane groep in 2004 deed. [2] Het ging om de invloed van vitamines op darm en maag kanker. Toen werd op basis van 14 studies met in het totaal 170.000 mensen als conclusie getrokken:

We could not find evidence that antioxidant supplements prevent gastrointestinal cancers. On the contrary, they seem to increase overall mortality. The potential cancer preventive effect of selenium should be studied in adequately conducted randomised trials. 

De Cochrane groep publiceerden in 2007 in de JAMA een meta-analyse van meer dan 60 studies met in totaal meer dan 200.000 mensen. Ook hier bleek een lichte tendens tot toegenomen mortaliteit bij kanker patienten. [3] Het ging daar om dezelfde stoffen als in de studie die we hier bespreken, alsmede vitamine A en vitamine C. De conclusie hier was:

Treatment with beta carotene, vitamin A, and vitamin E may increase mortality. The potential roles of vitamin C and selenium on mortality need further study. 

Ook speciale tumoren, zoals tumoren in het laatste deel van het darmstelsel (colorectaal) reageren niet op dit soort vitamines, en ook hier een negatieve tendens, volgens dezelfde Deense Cochrane groep.

Dat een en ander complex ligt, komt omdat sommige studies (de minder goede studies) duidelijk positieve resultaten hadden in het verleden en anderen juist weer niet (de betere studies). In de woorden van de onderzoekers:

We identified eight randomized trials (17 620 participants). ….no statistically significant effects of supplementation with beta-carotene, vitamins A, C, E and selenium alone or in combination.

Antioxidant supplements seemed to increase the development of colorectal adenoma in three low-bias risk trials (1.2, 0.99-1.4) and significantly decrease its development in five high-bias risk trials (0.59, 0.47-0.74). 

Conclusie

Op basis van al deze studies lijkt het innemen van extra vitamine E, A en beta caroteen zinloos en vermoedelijk zelfs gevaarlijk. Vitamine C en selenium geven een wat onduidelijker beeld, maar als het effect echt duidelijk was, zou het al gevonden zijn.

Patienten met kanker moeten geen geisoleerde vitamines en mineralen gaan innemen, hoe verleidelijk dat ook is, gezien de positieve associatie met het woord Vitamine…..Vooralsnog dus een rood stoplicht voor het innemen van de hier genoemde supplementen en vitamines. Meer onderzoek is nodig naar de waarde van selenium en vitamine C.