Alfa-liponzuur

Alfa-liponzuur is een boeiende stof die kan worden ingezet bij verschillende aandoeningen, zoals suikerziekte, neuropathie bij suikerziekte, en misschien ook bij Multiple Sclerose (MS). Het lichaam maakt alfa-liponzuur zelf in kleine hoeveelheden aan. Dit gebeurt in de mitochondriën, de 'energiefabriekjes' in de lichaamscellen.

Alfa-liponzuur is in voedsel gebonden aan het aminozuur lysine. In orgaanvlees zoals de nieren, hart en lever komt deze stof veel voor. In mindere mate is alfa-liponzuur ook te vinden in erwten, spinazie, broccoli en tomaten. Andere benamingen voor deze stof zijn thio-octaanzuur en delta pentaanzuur. Omdat we in onze cellen alleen rechtsdraaiend alfa liponzuur gebruiken, is het het beste voor ons lijf en het goedkoopst voor ons budget om R-alfaliponzuur  te gebruiken.

Ook is het belangrijk om R-alfa liponzuur met een farmaceutische kwaliteit te vragen! Er is namelijk veel slechte kwaliteit op de markt, dat kan je meestal ook zien aan de prijs, goedkope middelen hebben meestal geen farmaceutische kwaliteit.

Eigenschappen

Alfa-liponzuur is een zogenaamd co-enzym dat een belangrijke rol speelt in de citroenzuurcyclus. Dat is een serie van biochemische processen die in een cyclus verlopen waardoor suiker (glucose) wordt omgezet in energie (ATP). Alfa-liponzuur en zijn afbraakproduct dihydroliponzuur werken als anti-oxidanten: dat zijn stoffen die de zogenaamde vrije zuurstofradicalen onschadelijk kunnen maken. Zuurstofradicalen zijn reactieve moleculen die structuren van het lichaam aantasten, zoals zenuwschedes en celmembranen. Dus stoffen die ons versneld laten roesten. ^[1] 

Bovendien hebben Alfa-liponzuur en zijn afbraakproducten de eigenschap dat ze de werkzaamheid van andere anti-oxidanten, zoals vitamine C, vitamine E, Q10 en glutathion, kunnen herstellen. Alfa-liponzuur is slecht oplosbaar in water, maar het natriumzout van het zuur is beter oplosbaar in water.^[2] Het natriumzout wordt dus fabrieksmatig gemaakt van het zuur en dat zout bevindt zich uiteindelijke het gebruikte supplement.

Alfa-liponzuur zorgt ook voor een hogere opname van glucose in de cellen. Dit gebeurt via hetzelfde mechanisme dat insuline gebruikt.^[3]

Bij orale inname van Alfa-liponzuur komt 30% van de stof in het bloed terecht. De rest wordt direct ontleed in de lever, nadat het is opgenomen in de dunne darm. Na opname in het lichaam zijn Alfa-liponzuur en de actieve afbraakproducten buiten de cellen en in de mitochondrieën te vinden. De stof en zijn afbraakproducten stapelen zich niet op in het lichaam. Na 24 uur is slechts 12,5% van de dosis terug te vinden in de urine.^[4]

 

Suikerziekte

In Duitsland is Alfa-liponzuur geregistreerd als geneesmiddel en wordt het vergoed door de ziektekostenverzekeraars. De werking is in meer dan 15 klinische studies gedocumenteerd. De stof wordt voor de behandeling van zenuwschade al meer dan 30 jaar voorgeschreven in Duitsland bij suikerziekte en alcoholmisbruik.

Alfa-liponzuur wordt het meest ingezet bij Diabetes Mellitus type II. Bij deze vorm van suikerziekte, die vaak op latere leeftijd optreedt, reageert het lichaam niet goed meer op insuline om glucose de cellen in te pompen. Diabetespatiënten hebben een chronisch verhoogde bloedsuikerspiegel, wat allerlei symptomen kan veroorzaken zoals polyneuropathie (pijn, branderigheid, doof gevoel, vreemde sensaties), verslechterde bloedvaten en veel dorst en plassen. Het is dus van belang om de bloedsuikerspiegel zo goed mogelijk binnen de marges te houden.

Diverse studies tonen aan dat alfa-liponzuur oraal of intraveneus een mild positief effect kan hebben op de klachten en op de verhoogde bloedsuikerspiegel. De stof werkt echter niet alleen op de bloedsuikerspiegel. 

In een open studie werd aannemelijk gemaakt dat bij Diabetes type II-patiënten met polyneuropathie, ook die klachten verminderden, nadat ze alfa-liponzuur 600 mg per dag oraal hadden ingenomen. Na vier weken verminderden de neurologische klachten met 47% en na 8 weken met 71%. [4]

Alfa-liponzuur vergroot de gevoeligheid van cellen voor insuline. In een placebo-gecontroleerde studie bleek dat na orale inname van alfa-liponzuur de bloedsuikerspiegel verlaagde bij patiënten met Diabetes Mellitus type II. De doses van 600 mg en 1800 mg hadden in deze studie een vergelijkbaar effect. Glucose werd voor circa 27 % meer uit het bloed gehaald in vergelijking met een placebo. [5]

In verschillende studies is onderzocht wat het effect is van alfa-liponzuur bij de neuropathische klachten van suikerziektepatiënten. In een placebo-gecontroleerde studie met 328 patiënten, werden 3 verschillende doses van alfa-liponzuur onderzocht. Uit deze studie bleek dat wanneer dagelijks gedurende drie weken 600 mg intraveneus werd toegediend, bij 82% van de patiënten een duidelijke vermindering optrad van neuropathische symptomen (pijn). [6]

Een meta-analyse van 2004 bevestigde dit resultaat: neuropathische klachten bij diabetes type 2 patiënten verminderden na een dagelijks infuus van 600 mg alfa-liponzuur gedurende 3 weken. [7]
Het lange termijneffect van alfa-liponzuur op de zenuwen is ook onderzocht. Het bleek dat na 2 jaar dagelijkse orale inname van 600 mg alfa-liponzuur de zenuwgeleiding verbeterd was ten opzichte van de placebogroep. [8] 

Hersenen

Alfa-liponzuur kan de hersen-bloedbarrière gemakkelijk passeren en heeft dan ook invloed op de zenuwcellen in de hersenen.

In een diermodel werd onderzocht wat de invloed is van alfa-liponzuur en van vitamine E op het herstel na een beroerte. Hieruit bleek dat de zenuwcellen in het aangedane gebied beter herstelden. De vrije radicalen die ontstaan in het ischemische deel van de hersenen ten gevolge van een beroerte worden weggevangen door deze stoffen. [9]

In een studie met Multiple Sclerose (MS)-patiënten onderzocht men de werking van alfa-liponzuur op enzymen die het immuunsysteem activeren en witte bloedcellen aantrekken (matrix metalloproteinase 9 en intercellulaire adhesie molecuul -1). Aangenomen wordt dat onder meer deze enzymen een sleutelrol spelen in de ziektemakende mechanismen van MS. 37 patiënten hebben meegedaan aan deze studie en na 14 dagen bleek dat hoe hoger de dosis werd gegeven, hoe lager de concentratie van deze enzymen was in de hersenen. [10]

Dierexperimenteel onderzoek ondersteunt deze studie dat alfa-liponzuur remmend werkt op de hersenenzymen die de zenuwscheden afbreken, en de immuuncellen die schade aanrichten aan de hersenen inactiveert .

Alfa-liponzuur heeft ook een positieve invloed op het netvlies. In een diermodel is aangetoond dat wanneer de bloedtoevoer naar het oog 45 minuten wordt afgesloten, deze stof een beschermende werking heeft tegen de schade van zuurstoftekort op de zenuwcellen in het oog en het gehele netvlies. [11]

Verder bleek uit recent onderzoek dat alfa-liponzuur ook een snellere heling van wonden kan bewerkstelligen, doordat de radikalen die de wondgenezing hinderen weggevangen worden.

Veiligheid

Alfa-liponzuur is een veilige stof. Er zijn geen gevallen bekend van overdosering door alfa-liponzuur. Ook wanneer gedurende twee jaar een dosis van 1200 mg per dag wordt gebruikt, zijn er geen bijwerkingen gemeld bij patiënten met diabetische neuropathie. Wel moet de bloedsuikerspiegel in de gaten worden gehouden, zeker als patiënten ook middelen gebruiken om de bloedsuikerspiegel te verlagen.

In een studie is onderzocht of 600 mg alfa-liponzuur schadelijk is voor patiënten met slecht werkende nieren. Het bleek dat de dosis bij deze patiënten niet aangepast hoefde te worden.^[19] Er zijn geen veiligheidsstudies verricht met alfa-liponzuur bij zwangere vrouwen en vrouwen die borstvoeding geven. Het wordt daarom afgeraden bij deze vrouwen alfa-liponzuur voor te schrijven.

Zinvolheid

Zinvolle geneeskunde is ons motto. Niet gevangen zitten in wat iedereen doet, maar ’think outoff the box". Daarom pleit IOCOB voor het betonen van meer moed bij de toepassing van echt zinvolle geneeskunde. Omdat het om de patient gaat!

 In een recente studie in Duitsland met vele honderden patienten, bleek dat alfa liponzuur zelfs een beter en goedkoper resultaat te geven dan het overgaan naar de behandeling met een van de modernste anti-pijnmiddelen, gabapentine! ^[20] 

En we citeren even:

…switching from long-term treatment with alpha-lipoic acid to central analgesic drugs such as gabapentin in painful diabetic neuropathy was associated with considerably higher rates of side effects, frequencies of outpatient visits, and daily costs of treatment.  

 Conclusie

Alfa-liponzuur blijkt veilig te zijn en goed inzetbaar bij o.a. diabetische neuropathie. In 2008 werden de resultaten van een studie met 100 patienten gepubliceerd, die ook wederom ondersteunend was voor de klinische effectiviteit van deze stof.^[21] We hopen dat de ziektekosten- verzekeraars wakker worden, en ons gaan helpen met het behandelen van patienten door deze stoffen te vergoeden als ze voorgeschreven worden.

Ook schade die bij een beroerte is ontstaan zou goed kunnen reageren op deze stof, maar dat moet nader worden onderzocht met klinische studies. Alfa-liponzuur maakt met enkele andere stoffen en reguliere middelen deel uit van de moderne en succesvolle behandeling van neuropatische pijnen, waar enkele centra in Nederland ervaring mee hebben opgebouwd.

Conclusie

Alfa-liponzuur blijkt veilig te zijn en goed inzetbaar bij o.a. diabetische neuropathie. Verder zou het zinvol kunnen zijn om alfa-liponzuur in te zetten bij patiënten met Multiple Sclerose. Dat zou eigenlijk verder uitgezocht moeten worden. Ook schade die bij een beroerte is ontstaan zou goed kunnen reageren op deze stof, maar ook dat moet nader worden onderzocht met klinische studies.

Beoordeling

IOCOB beoordeelt het voorschrijven van alfa-liponzuur bij diabetische neuropathie als zinvol en bij MS als mogelijk zinvol. Alfa-liponzuur krijgt voor diabetische neuropathie een groen-oranje stoplicht; het zou goed zijn als er nog extra onderzoek naar de waarde van deze stof gedaan zou worden, vooral bij MS, maar de veiligheid is zo evident, dat alfa-liponzuur zonder problemen ingezet kan worden. Het enige probleem dat soms gezien wordt is brandend maagzuur.

Sites

• Alpha Lipoic Acid

Literatuur

[1] Perricone N, Nagy K, Horvath F, Dajko G, Uray I, Zs -Nagy I. Alpha lipoic acid (ALA) protects proteins against the hydroxyl free radical-induced alterations: rationale for its geriatric topical application. Arch. Gerontol. Geriatr. 1999 Jul-Aug;29(1):45-56.

[2] Packer L, Kraemer K, Rimbach G. Molecular aspects of lipoic acid in the prevention of diabetes complications. Nutrition. 2001 Oct;17(10):888-95.

[3] Teichert J, Hermann R, Ruus P, Preiss R. Plasma kinetics, metabolism, and urinary excretion of alpha-lipoic acid following oral administration in healthy volunteers. J Clin Pharmacol. 2003 Nov;43(11):1257-67.

[4] Hahm JR, Kim BJ, Kim KW. Clinical experience with thioctacid (thioctic acid) in the treatment of distal symmetric polyneuropathy in Korean diabetic patients. J Diabetes Complications. 2004 Mar-Apr;18(2):79-85.

[5] Jacob S, Ruus P, Hermann R, Tritschler HJ, Maerker E, Renn W, Augustin HJ, Dietze GJ, Rett K. Oral administration of RAC-alpha-lipoic acid modulates insulin sensitivity in patients with type-2 diabetes mellitus: a placebo-controlled pilot trial. Free Radic Biol Med. 1999 Aug;27(3-4):309-14.

[6] Ziegler D, Hanefeld M, Ruhnau KJ, Meissner HP, Lobisch M, Schutte K, Gries FA. Treatment of symptomatic diabetic peripheral neuropathy with the anti-oxidant alpha-lipoic acid. A 3-week multicentre randomized controlled trial (ALADIN Study). Diabetologia. 1995 Dec;38(12):1425-33.

[7] Ziegler D, Nowak H, Kempler P, Vargha P, Low PA. Treatment of symptomatic diabetic polyneuropathy with the antioxidant alpha-lipoic acid: a meta-analysis. Diabet. Med. 2004 Feb;21(2):114-21.

[8] Reljanovic M, Reichel G, Rett K, Lobisch M, Schuette K, Moller W, Tritschler HJ, Mehnert H. Treatment of diabetic polyneuropathy with the antioxidant thioctic acid (alpha-lipoic acid): a two year multicenter randomized double-blind placebo-controlled trial (ALADIN II). Alpha Lipoic Acid in Diabetic Neuropathy. Free Radic Res. 1999 Sep;31(3):171-9.

[9] Gonzalez-Perez O, Gonzalez-Castaneda RE, Huerta M, Luquin S, Gomez-Pinedo U, Sanchez-Almaraz E, Navarro-Ruiz A, Garcia-Estrada J. Beneficial effects of alpha-lipoic acid plus vitamin E on neurological deficit, reactive gliosis and neuronal remodeling in the penumbra of the ischemic rat brain. Neurosci. Lett. 2002 Mar 15;321(1-2):100-4.

[10] Yadav V, Marracci G, Lovera J, Woodward W, Bogardus K, Marquardt W, Shinto L, Morris C, Bourdette D. Lipoic acid in multiple sclerosis: a pilot study. Mult. Scler. 2005 Apr;11(2):159-65.

[11] Chidlow G, Schmidt KG, Wood JP, Melena J, Osborne NN. Alpha-lipoic acid protects the retina against ischemia-reperfusion. Neuropharmacology. 2002 Nov;43(6):1015-25.

[12] Teichert J, Tuemmers T, Achenbach H, Preiss C, Hermann R, Ruus P, Preiss. R. Pharmacokinetics of alpha-lipoic acid in subjects with severe kidney damage and end-stage renal disease. J. Clin. Pharmacol. 2005 Mar;45(3):313-28.

Gerelateerde artikelen