Ziekte van Crohn en colitis ulcerosa

De behandeling van Crohn moet beter! KLik op deze link en laat je stem horen , zodat we samen met je input de behandeling van de ziekte van Crohn kunnen verbeteren! 

De ziekte van Crohn is door de vereniging van Crohnpatiënten als volgt gedefinieerd: een chronische darmontsteking die door de Amerikaanse arts Burrill B. Crohn in 1932 voor het eerst is beschreven. Het is een ziekte die vooral in westerse landen voorkomt. Naar schatting komen er per jaar in Nederland ongeveer duizend nieuwe patiënten bij met de ziekte van Crohn. De ziekte wordt meestal ontdekt tussen het vijftiende en dertigste levensjaar. Jongeren hebben een grotere kans de ziekte te krijgen dan ouderen.

Colitis ulcerosa wordt beschreven als: een chronische ontsteking van het slijmvlies van de dikke darm. De ziekte komt alleen in de dikke darm (colon) voor. Net als bij de ziekte van Crohn is de oorzaak van colitis ulcerosa niet bekend. Jaarlijks wordt naar schatting bij vijftienhonderd nieuwe patiënten de diagnose gesteld. Hoewel de ziekte zich op elke leeftijd kan openbaren, worden de meeste gevallen vastgesteld tussen het vijftiende en veertigste levensjaar. De ziekte komt bij mannen en vrouwen evenveel voor.

Er zijn mogelijkheden om via complementaire behandelvormen extra ondersteuning te bieden (zie onderaan op gerelateerde sites). Van de bekende stromingen van de alternatieve geneeskunde zijn er diverse stromingen die van bewezen nut zijn, op basis van welliswaar kleine studies, bijvoorbeeld acupunctuur, pepermuntolie, probiotica, hypnotherapie, en bepaalde dieeten.

Reguliere therapie

Vrijwel al deze middelen onderdrukken de ontstekingsreactie bij de ziekte van Crohn, een oorzakelijke behandeling bestaat niet. 

Er zijn verschillende zogenaamde aminosalicylzuur preparaten in Nederland op de markt, de meest bekende is mesalazine. Andere middelen uit deze klasse die ook gebruikt worden zijn olsalazine en sulfasalazine.  Deze zogenaamde aminosalicylaten remmen de ontstekingsreactie in de darm. Ook verminderen deze stoffen de doorlaatbaarheid van de darmwand, zodat de diarrhee minder wordt.  De bijwerkingen van al deze stoffen zijn te vergelijken met elkaar en niet ernstig. Wat wel gezien wordt zijn braken, misselijkheid, hoordpijn, buikpijn en eetlustverlies. Ernstige bijwerkingen treden zelden op (zoals het zogemaamde Stevens-Johnson syndroom).

Een recente Cochrane analyse geeft aan dat deze middelen niet werkzaam is bij het voorkomen van opnieuw uitbreken van een ontsteking (Akobeng AK, Gardener E. Oral 5-aminosalicylic acid for maintenance of medically-induced remission in Crohn’s Disease. Cochrane Database Syst Rev. 2005;(1):CD003715.) Op basis van deze meta-analyse lazen we in april 2008 in de JAMA het volgende:

Effective therapy to maintain remission in Crohn disease is an unmet medical need. Although formulations of 5-aminosalicylic acid agents remain widely used for this purpose, strong evidence exists that they are not effective. 

Ook zijn er corticosteroïden kunnen voorgeschreven worden, zoals prednisolon, beclomethason en budesonide. Deze middelen worden niet voorgeschreven om patienten langdurig te behandelen, maar alleen bij plotselinge verergeringen van de ziekte.

Verder worden immuunmodulerende stoffen voorgeschreven, zoals de thiopurinen, bijvoorbeeld azathioprine. Deze stoffen zijn echter niet geregistreerd voor de behandeling van colitis.

Boeiend is dat met wel een middel als metotrexaat voorschrijft, maar dat een recente Cochrane analyse daarover zegt:

There is no evidence to suggest that low dose methotrexate is effective for the treatment of chronic active ulcerative colitis. Low dose oral methotrexate (12.5 mg/week) was not shown to be effective for inducing remission in chronic active ulcerative colitis. A trial in which larger numbers of patients receive a higher dose of methotrexate should be considered. A new study could also determine if methotrexate is effective for maintaining remission in non-active ulcerative colitis. (Methotrexate for induction of remission in ulcerative colitis (Review) 1 The Cochrane Collaboration. Published by JohnWiley & Sons, Ltd)

Het nieuwe en dure middel Infliximab (anti-TNF, Remicade) wordt ook wel ingezet. Dit laatste middel is eigenlijk alleen geregistreerd voor de behandeling van ernstige actieve ziekte van Crohn. Het lijkt er echter op dat dit middel, de beste resultaten geeft, helaas heeft het ook weer een aantal lastige bijwerkingen.

Interleukine-10 is nog experimenteel. Ook epidermale groeifactoren, de antilichamen vislizumab, daclizumab en basilixmab, allen monoklonale antilichamen zijn nog experimenteel. 

Voor de onderhoudsbehandeling menen velen nog dat de 5-aminosalicylzuur preparaten eerste keus zijn, hoewel de Cochrane analyse meent dat er geen bewijs is voor de effectiviteit op de langere termijn van dit soort middelen.