Bewustzijnspsychologie
De belangrijkste inspiratiebron van de moderne bewustzijnspsychologie is vermoedelijk de Indiase Advaita (ook wel Vedanta genoemd, of Jnanayoga). De essentie die door de Indiase bronnen toegevoegd wordt aan onze psychologie is dat wijzelf de uiteindelijke verantwoordelijkheid dragen voor hoe wij zijn en hoe wij ons voelen. Alle oordelen die wij hebben over gedrag van onszelf en van anderen komen voort uit projectie. Er is een mooie parabel die dit verduidelijkt.
Een man bad al tientallen jaren tot Shiva. Inmiddels was dat zo’n gewoonte geworden dat hij vergeten was waarom hij bad. Op een dag verscheen Shiva voor hem en mocht de man drie wensen doen.
De eerste wens die de man bedacht gaf meteen aanleiding tot grote ruzie tussen hem en zijn vrouw. En in die ruzie wenste de man dat zijn vrouw doodviel. Hetgeen gebeurde. De eerste wens was vervuld.
Meteen besefte de man dat hij ook van zijn vrouw hield en hij wenste dat ze weer levend was. Hetgeen gebeurde. Nu besefte de man dat er nog maar een wens over was. Hij consulteerde alle wijzen en zieners, en iedereen had een andere oplossing. De man tobde jaren lang en werd er bijna gek van.
Toen Shiva weer verscheen vroeg hij Shiva zelf om raad. Wat nu te wensen? Shiva anwoordde: Wat je ook wenst, er zal altijd een volgende wens komen, en een volgende, en je zal steeds blijven zoeken en ontevreden zijn.
Er is maar een wens de moeite waard, wens om wensloos te worden. Dan ontstaat de perfecte staat van hier en nu en totale ontspanning, want er is niets meer te wensen over…..
Essentie
Dit is de essentie van de bewustzijnspsychologie, in plaats van gedrag te veranderen, wordt contact gezocht met de bron van het eigen leven, het heldere bewustzijn, waaruit alles voortkomt. Die bron kan gevonden worden door totale ontspanning en meditatie. Langzaam kom je dan in je eigen bron terecht en wordt het leven totaal en onvoorwaardelijk geaccepteerd zoals het is, hier en nu.
Er zijn een aantal Westerse psychiaters en psychologen die de Oosterse wijsheid hebben opgenomen als basis van hun benadering. Stephan Wolinsky is mischien wel de bekendste. In zijn magistrale werk ‘Het vuur van de aandacht’ , laat hij door middel van kleine meditaties de lezer de ontdekkingsreis in zichzelf maken. Een aantal van zijn meditaties komen uit de oude Vedische geschriften of zijn aangegeven door de beroemde Advaita leraar Nisigardatta Maharaj.
Ook Ram Das, voormalig hoogleraar in Harvard, Richard Alport, en de Duitse psychiater Thomas Trobe (Krishnananda) hebben zich verbonden met deze vorm van bewustzijnspsychologie. De laatste heeft zich laten inspireren door de Indiase mysticus Osho.