Antidepressiva…tegen depressie?…
De meest voorgeschreven antidepressiva – ssri’s – werken niet veel beter dan een placebo. Dat blijkt uit een meta-analyse van gepubliceerde en ongepubliceerde onderzoeken naar het effect van deze medicijnen.
Uit eerdere meta-analyses was al bekend dat de nieuwste generatie antidepressiva – de ssri’s – slechts weinig beter werkt dan een placebo. Het zojuist gepubliceerde onderzoek baseert zich op alle onderzoeken die door farmaceutische bedrijven bij de US Food and Drug Administration (FDA) zijn gedeponeerd om toestemming te krijgen hun medicijn op de markt te brengen. Daaronder zijn ook onderzoeken waarover nooit publicaties verschenen, bijvoorbeeld omdat ze geen positieve uitkomst laten zien.
De studie is verricht door Britse, Amerikaanse en Canadese onderzoekers en gepubliceerd op PloSMedicine, een open site voor medisch onderzoek. Ernst van de depressie: de onderzoekers hebben speciaal gekeken of de ernst van de depressie wellicht van invloed is op eerdere resultaten van meta-analyses. Uitgangspunt is daarbij het aantal punten dat een depressieve patiënt scoort op de meest gebruikte psychologische test – de Hamilton Rating Scale of Depression.
Als het verschil in vooruitgang tussen de ssri-slikker en de placebo-slikker drie punten of meer is, wordt het effect in wetenschappelijke kring als klinisch significant gezien. Zwaarste categorie: uitkomst van het onderzoek is dat voor alle vormen van depressie het effect van ssri’s beneden de drie punten bleef. Werd alleen gekeken naar personen met een matige depressie dan was er evenmin een klinisch significant verschil tussen de ssri-groep en de placebo-groep.
Alleen bij de patiënten met depressies van de zwaarste categorie gaven de ssri’s een klinisch significant verschil van drie punten of meer te zien. Nadere analyses van de onderzoekers suggereren echter dat dit verschil niet zozeer veroorzaakt wordt door de betere werking van de ssri’s, maar doordat deze groep zwaar depressieve patiënten minder gevoelig is voor het placebo-effect.
Placebo-effect
De onderzoekers concluderen dat er gezien de uitkomsten van hun meta-analyse goedbeschouwd weinig redenen zijn om ssri’s voor te schrijven aan depressieve patiënten, uitgezonderd de zwaarste categorie. Verder onderzoek moet worden gedaan naar de vraag of de meest ernstige depressieve patiënten minder gevoelig zijn voor het placebo-effect……
We geven nog even de auteurs het woord:
What Did the Researchers Do and Find?The researchers obtained data on all the clinical trials submitted to the FDA for the licensing of fluoxetine, venlafaxine, nefazodone, and paroxetine. They then used meta-analytic techniques to investigate whether the initial severity of depression affected the HRSD improvement scores for the drug and placebo groups in these trials. They confirmed first that the overall effect of these new generation of antidepressants was below the recommended criteria for clinical significance. Then they showed that there was virtually no difference in the improvement scores for drug and placebo in patients with moderate depression and only a small and clinically insignificant difference among patients with very severe depression. The difference in improvement between the antidepressant and placebo reached clinical significance, however, in patients with initial HRSD scores of more than 28—that is, in the most severely depressed patients. Additional analyses indicated that the apparent clinical effectiveness of the antidepressants among these most severely depressed patients reflected a decreased responsiveness to placebo rather than an increased responsiveness to antidepressants.
What Do These Findings Mean?
These findings suggest that, compared with placebo, the new-generation antidepressants do not produce clinically significant improvements in depression in patients who initially have moderate or even very severe depression, but show significant effects only in the most severely depressed patients. The findings also show that the effect for these patients seems to be due to decreased responsiveness to placebo, rather than increased responsiveness to medication. Given these results, the researchers conclude that there is little reason to prescribe new-generation antidepressant medications to any but the most severely depressed patients unless alternative treatments have been ineffective. In addition, the finding that extremely depressed patients are less responsive to placebo than less severely depressed patients but have similar responses to antidepressants is a potentially important insight into how patients with depression respond to antidepressants and placebos that should be investigated further.