Acupunctuurpunten en meridianen

Velen denken dat acupunctuurpunten en meridianen alleen oude filosofische concepten zijn van de Chinezen. Dat is echter niet zo. We kunnen met moderne beeldvormende technieken specifieke effecten van acupunctuurpunten meten en meridianen zichtbaar maken. Er zijn inmiddels enkele publicaties verschenen in biomedsiche tijdschriften die laten zien dat het stimuleren van bepaalde klassieke acupunctuurpunten ook specifieke veranderingen veroorzaken in het centrale zenuwstelsel, met name in de hersenschors.

fMRI studies

In een fMRI studie, gepubliceerd in 2002 in het toonaangevende blad ‘Neuroscience Letters’, bekeek men de effecten van het stimuleren van acupunctuurpunt op de kleine teen, ‘Blaas 67’, traditionele Chinese geneeskunde loopt de blaasmeridiaan van de kleine teen via de rug tot in de binnenste hoek van het oog. Bepaalde punten op de blaasmeridiaan worden onder andere gebruikt bij het behandelen van bepaalde oogaandoeningen. Er werd een duidelijk specifiek effect gevonden in de visuele schors van de hersenen. Men stimuleerde het blaaspunt van de linker voet met laseracupunctuur en vergeleek dat met placebo laseracupunctuur op een niet-acupunctuurpunt locatie op de voet. Men gebruikte in dit onderzoek 10 gezonde vrijwilligers. Bij het stimuleren met een laserpen van het punt Blaas 67 vond men een duidelijke centrale activatie van een specifiek corticale hersengebied, zoals de mediale occipitale gyrus. De placebostimulatie liet geen specifieke activiteit zien.

Blaas 67 is ook vaker onderzocht met elektrofysiologische en biochemische methodieken in proefdieren. Aansluitend aan dit onderzoek bij menselijke vrijwilligers bekeek men de effecten van het stimuleren van Blaas 67 op biochemische parameters in een diermodel. Men bestudeerde daartoe het effect van het stimuleren van Blaas 67 op de expressie van een bepaald gen in het DNA, namelijk het zogenaamde c-Fos gen in jonge ratten waarbij de ogen verwijderd waren. Het vroeg verwijderen van ogen in dit proefdiermodel leidt namelijk tot een significante vermindering van de expressie van het gen c-Fos in de primaire visuele hersenschors, vergeleken met onbehandelde dieren. Acupunctuurstimulatie van het punt Blaas 67 resulteerde in een significante toename van het aantal cellen dat de zogenaamde c-Fos expressie vertoonde in de primaire visuele cortex, terwijl acupunctuurstimulatie van andere punten geen effect had op de c-Fos expressie in deze visuele cortex. Hiermee is aangetoond dat het stimuleren van een bepaald acupunctuurpunt specifieke effecten kan hebben tot op DNA niveau en dat door het prikken van bepaalde punten genen aan- of eventueel uitgeschakeld worden.

Onderzoekers van het MRI Centrum van de bekende Harvard Medical School in Boston, USA, stimuleerden één van de belangrijkste acupunctuurpunten, Dikke Darm 4 bij 13 vrijwilligers en vonden specifieke activiteiten, namelijk een afname van centrale activiteit in diepe structuren van de hersenen, het limbische systeem. Deze afname van activiteit kwam alleen voor als het ‘Tae Qi’ gevoel opgewekt werd. Dit gevoel ontstaat na het plaatsen van een naald, en wordt beschreven als een zwaar en dof gevoel rond de naald. Binnen de Chinese geneeskunde duidt men dit fenomeen als het activeren een aantrekken van de lichaamslevenskracht, de Qi. De onderzoekers menen dat acupunctuur werkt, omdat het delen van de diepere hersengebieden zoals het limbische systeem, een belangrijk systeem voor onder andere de verwerking van emoties, kan beïnvloeden.

Tracing met radioactieve stoffen

Met modern radio-isotopenonderzoek (tracing) heeft men ook aan kunnen tonen dat meridianen ook daadwerkelijk bestaan. Onderzoekers lieten zien dat na het inspuiten van een radioactieve tracer een duidelijke lijn zichtbaar werd welke correspondeerde met één van de meridianen. Verspreiding via aderen, lymfe en zenuwen werd uitgesloten. Dit onderzoek is echter niet eenvoudig uit te voeren, en er bestaat wat twijfel of de uitkomsten inderdaad aangeven dat het meridianen zijn.

Deze objectieve metingen komen echter overeen met het bestaan van het zogenaamde gepropageerde fenomeen. Dit laatste is het verschijnsel dat na het prikken van een acupunctuurpunt de patiënt het verloop van de meridiaan langzaam voelt opkomen als een warm, tintelend verschijnsel.