Acupunctuur bij migraine

Er is veel onderzoek in de literatuur te vinden die ook aanduiden dat acupunctuur bij migraine heel zinvol kan zijn; in 2004 werd het grootste onderzoek tot nu toe gepubliceerd in het vooraanstaande tijdschrift British Medical Journal.

Het ging in deze studie om een goed opgezette, prospectieve studie bij 401 patiënten bij huisartsen, die of behandeld werden met reguliere zorg, of met acupunctuur; de studie was gerandomiseerd en pragmatisch qua design.[1]

De resultaten van deze studie onderschrijven alle positieve resultaten die eerder in vele tientallen kleinere studies naar de effecten van migraine gedaan zijn. Deze oudere studies waren ook vaak positief, maar er was vaak kritiek dat er te weinig patiënten per studie ingesloten waren, en dat de methode van onderzoek niet zo goed was. Toch was de belangrijke Cochrane analyse naar de effecten van acupunctuur bij hoofdpijn, die in 2001 gepubliceerd werd al gematigd positief over de effecten van acupunctuur bij chronische hoofdpijn: In 8 van de 16 onderzochte studies was acupunctuur significant beter dan placebo, in 4 studies was er een positieve trend ten gunste van acupunctuur en in 5 studies was het resultaat onduidelijk. De conclusie van de Cochrane groep was dat acupunctuur waarschijnlijk werkt bij chronische hoofdpijn, maar dat een grotere studie dit nog eens zou moeten aantonen. Nu, deze grote studie is nu met behulp van subsidie van de Engelse overheid uitgevoerd en de studie is overweldigend positief.

In deze studie werd gevonden dat:

1. de hoofdpijn door acupunctuur met 50% gereduceerd kon worden ten opzichte van de controle groep die gewoon door de huisarts behandeld werd met pijnstillers en advies,
2. acpunctuur leidde tot 15% minder gebruik van pijnstillers,
3. acupunctuur aanleiding was tot 15% minder ziekteverzuim, en
4. aanleiding was tot 25% minder bezoeken aan de huisarts,
5. de werking van acupunctuur beter was naarmate de ernst van de migraine symptomen groter was
6. de effectiviteit van de acupunctuur neemt toe met de tijd; na een jaar waren de effecten groter dan aan het begin, terwijl er niet vaker behandeld werd, namelijk in het totaal maar 12 maal.
7. acupunctuur was zeer veilig (‘excellent safety profile’, volgens het artikel), terwijl geneesmiddelen altijd uiteenlopende bijwerkingen hebben.

Dit laatste is ook belangrijk, omdat een recente studie naar de bijwerkingen van een modern antimigrainemiddel, een triptan, liet zien dat ook bijwerkingen kosten voor de samenleving betekenen: zo berekende men dat de bijwerkingen per patiënt van een triptan bijna 2 Euro kosten betekent, doordat sommige patiënten na behandeling met een dergelijk middel ernstige pijn op de borst krijgen en in het ziekenhuis onderzocht moeten worden wat er aan de hand is.

Acupuncuur is kosteneffectief

Het bijzondere van deze BMJ studie is, dat er ook een kosten effectiviteitsdeel voor de directe kosten aan vast gekoppeld was.[2] Als we uitgaan van het feit dat de maatschappij momenteel per zogenaamde Qualy/jaar ca 30.000 UK pond wil uitgeven, is acupunctuur goedkoop, een qualy kost minder dan 1/3 deel! Bij vergelijking met ander onderzoek bleek verder   dat acupunctuur als behandeling van migraine ten opzichte van behandelingen met moderne anti-migraine middelen ook een duidelijke lagere prijs per QUALY had (9180 Pond/qualy versus 16.000 pond/qualy voor sumatriptan. Indirecte kosten , zoals ziekteverzuimdagen, productiviteitsverlies door hoofdpijn e.d. werden in deze studie niet berekend, hetgeen jammer is, want acupunctuur gebruiken betekende dat de patienten minder dagen ziek waren, en veel minder dagen hoofdpijn hadden. Ook in Duitsland bleek acupunctuur bij migraine kosteneffectief. Meer dan 3100 patienten werden geincludeerd in deze studie.[3]

Deze recente bevindingen ondersteunen de bij acupuncturisten al jaren bekende inzichten dat migraine- en chronische hoofdpijn patiënten goed reageren op acupunctuur. Uit de onderstaande onderzoeken blijkt dat deze werkzaamheid zowel geldt voor de behandeling van aanvallen als de profylaxe van aanvallen.

Acupunctuur en aanvalsbehandeling

De onderzoekers van de Universiteit Munchen in Duitsland onderzochten de werking van klassieke Chinese acupunctuur bij 179 patiënten met migraine voor de aanvalsbehandeling en vergeleken deze therapie met de beste behandeling met medicamenten, die met een zogenaamd triptan (een geneesmiddel) en met placebo.[4] Op het moment dat de migraine begon werd meteen behandeld en het aantal patiënten waar de behandeling succesvol was werd geteld. Als de aanval toch doorzette, ondanks behandeling met de middelen of placebo werd een tweede behandeling gegeven.

Een volledige migraine aanval kon voorkomen worden in 21 van de 60 (35%) patiënten die behandeld werden met acupunctuur, in 21 van de 58 (36%) patiënten die sumatriptan kregen en in maar 11 van de 61 (18%) patiënten die placebo kregen; beide behandelingen waren statistisch significant beter dan placebo. Als de aanval niet meteen reageerde en de tweede keer behandeld moest worden was sumatriptan sterker werkzaam dan een 2de acupunctuurbehandeling. De bijwerkingen van sumatriptan waren echter significant hoger dan die van acupunctuur of placebo.

In dit onderzoek is dus aangetoond dat acupunctuur bij de acute behandeling van een migraine aanval even goed werkt als het modernste geneesmiddel, een triptan en significant beter is dan placebo. En verder is aangetoond dat als de eerste behandeling met acupunctuur niet genoeg werkzaam is, het beter is dan over te stappen op een geneesmiddel, zoals een triptan, omdat er nog maar weinig patiënten goed reageren op een tweede behandeling met acupunctuur. Dat is ook logisch; met acupunctuur proberen we de energiebanen in balans te brengen, vooral de galblaasmeridiaan wordt bij een acute aanval vaak behandeld. Als de acupunctuurbehandeling de disbalans in een meridiaan niet meteen opheft, wat het geval is als de behandeling alleen symptomatisch is zoals het in dit onderzoek, moet eerst met acupunctuur de constitutie van de patiënt behandeld worden, voordat een verder positief effect optreedt. Voor zo een behandeling, die binnen de acupunctuur een wortelbehandeling heet, zijn een serie behandelingen noodzakelijk.

Acupunctuur en het voorkomen van aanvallen

Er zijn veel studies die aantonen dat met acupunctuur aanvallen goed te behandelen zijn. Een recente studie laat zien dat acupunctuur ook minstens even effectief is in vergelijking met een ander antimigraine middel.

Vrouwen die acupunctuur gebruiken om een migraine-aanval te voorkomen (profylaxe) in plaats van een antimigraine middel (flunarizine), rapporteren minder aanvallen en ongewenste bijwerkingen en hebben ook minder pijnstillers nodig, aldus een onderzoek, gepubliceerd in 2002 in het toonaangevende blad op hoofdpijngebied Headache.[5]

De gunstige effecten werden vooral vastgesteld tijdens een eerste behandelingsperiode van 4 maanden, na 6 maanden ware acupunctuur en het geneesmiddel even goed werkzaam.

Het ging om 2 groepen van 80 vrouwen lijdend aan migraine met aura. De ene groep werd behandeld met acupunctuur (een maal per week gedurende 2 maanden, gevolgd door een behandeling van 1 keer per maand gedurende de daarop volgende 4 maanden). De tweede groep kreeg dagelijks het geneesmiddel flunarizine.

Beide behandelingen hadden een gunstig resultaat op het aantal migraine-aanvallen. Vrouwen die behandeld werden met acupunctuur bleken echter minder hoofdpijn te hebben dan de geneesmiddelengroep tijdens de eerste vier maanden van de studie (gemiddeld 2,3 aanvallen in de acupunctuurgroep tegenover 2,9 in de flunarizine groep).

Ook waren de migraineaanvallen minder ernstig en hadden de vrouwen in de acupunctuurgroep minder pijnstillers nodig tijdens een aanval. Na 6 maanden waren de resultaten in beide groepen gelijk. In de geneesmiddelengroep stopten wel meer vrouwen met de studie vanwege depressieve gevoelens, slapeloosheid en gewichtstoename.

In een recente studie in een belangrijk neurologisch onderzoekstijdschrift bleek acupunctuur bij migraine beter te werken dan TENS en laseracupunctuur.[6]

Acupunctuur in het reguliere protocol van migraine

Recent werd ook door specialisten voorgesteld om acupunctuur een reguliere plaats te geven bij de behandeling van de aan spanningshoofdpijn gerelateerde migraine. [7] 

 

De werking van acupunctuur

Acupunctuur blijkt in diermodellen een anti-infammatoire werking te hebben.[8] En veel geneesmiddelen die bij migraine ingezet worden zijn ontstekingsremmers.

Belangrijker zal zijn dat acupunctuur de bloeddoorstroming in de hersenvaten normaliseert; dit effect werd gezien in een modern onderzoek dat in 2004 gepubliceerd werd.[9] Daarnaast is gebleken dat acupunctuur de endogene pijnstillers die in de hersenen en ruggenmerg aangemaakt worden stimuleren, de opiaatachtige stoffen zoals dynorfines en endorfines. Verder is bekend dat acupunctuur de serotonine aanmaak in de hersenen stimuleert, en ook invloed heeft op een hele serie neurotransmitters die en rol kunnen spelen in de pathogenese van pijn, depressie en angsten.[10]

Gerelateerde artikelen